Chương 1:
Cô không bao giờ có thể ngờ được họ sẽ gặp lại nhau trong khung cảnh này, vào thời điểm này, giữa bạt ngàn cà phê đang nở hoa trắng muốt, giữa những đứa trẻ dân tộc mặt lem luốc với con mắt tròn xoe ngây thơ, giữa bao đồng nghiệp và học trò của cô. Cuộc gặp gỡ sau bảy năm xa cách, có nằm mơ cô cũng không nghĩ tới. Anh đứng đó, nheo nheo mắt nhìn cô giữa những tia nắng đầu tiên của một ngày, cô đứng ngược sáng nên không thể nhìn rõ điều gì trong mắt anh. Nhưng anh lại có thể nhìn thấy tất cả mọi biểu hiện trên khuôn mặt cô, từ kinh ngạc, lạ lùng đến bối rối. Họ nhìn nhau thật lâu, để nhìn cho thật rõ, tự nhắc mình người kia là có thật, rất thật. Họ im lặng, sợ đây là một giấc mơ, sợ rằng bản thân mình lên tiếng, giấc mơ sẽ tan đi mất và sẽ phải nhận ra tất cả chỉ là hư ảo. Cho tới khi…
- Ủa, đây chẳng phải anh Vũ sao?
Lam, bạn học và cũng là đồng nghiệp của cô lên tiếng, phá vỡ im lặng giữa họ.
- Chào em!
Vũ cười, gãi đầu. Cô thầm nghĩ, vẫn dáng điệu ngày xưa, khi bối rối anh hay đưa tay gãi đầu.
- Anh Vũ, mấy năm rồi không gặp, anh còn đẹp trai phong độ hơn xưa đấy nha. Lần này Nguyên Anh phải tăng cường canh phòng ông xã, coi chừng tớ cưa mất đấy.
- Anh về bao giờ, sao không báo trước cho em biết, đường đột quá, - Nguyên trở nên lóng ngóng, chân tay cô trở nên thừa thãi không biết nhét vào đâu.
- Thôi thế mình đi pha nước nhé, Nguyên Anh, cậu mời ông xã vào nhà đi, chắc anh ấy đi một quãng đường xa như vậy cũng mệt rồi.
Quen biết Nguyên gần mười năm, Lam nhận ra sự lúng túng khó xử của bạn. Cô không phải là không hiểu chuyện nên cũng thầm mắng mình hấp tấp nhiều chuyện, bèn rút lui vào nhà pha hai ly ca cao nóng để trả lại riêng tư cho hai người. Đang mùa xuân, thời tiết Tây Nguyên vẫn còn se lạnh. Chuyến công tác lần này của họ may mắn kiếm được một nhà dân khá tốt, họ cho cả đoàn ở nhờ miễn phí, đồ đạc trong nhà mọi người có thể tùy ý sử dụng, chỉ cần bảo quản cẩn thận cho họ là được. Ngôi nhà khá đầy đủ tiện nghi, rộng rãi 3 tầng, có một bếp, 2 phòng khách, 4 phòng ngủ có phòng tắm riêng, phòng karaoke. Đang mùa thu hoạch tiêu nên vợ chồng chủ nhà vào rẫy không về, mấy đứa trẻ đi học nội trú trên thị trấn, cả đoàn ở lại coi như trông nhà giùm họ. Hàng ngày mọi người thay phiên cắt cử người ở nhà nấu cơm, những người còn lại đi tới các nhà đã lên danh sách sẵn để phỏng vấn, thực hiện đề tài nghiên cứu. Hôm nay tới lượt Nguyên, Lam và anh chàng sinh viên tên Phúc ở nhà nấu cơm. Phúc đã nhận nhiệm vụ chạy xe ra thị trấn mua thực phẩm còn chưa về. Lam lụi hụi trong bếp chuẩn bị vo gạo nấu cơm. Nguyên thì đi nhặt củi ngoài sân, tranh thủ trò chuyện cùng mấy đứa trẻ hàng xóm. Họ tới đây đã được một tuần nên coi như đã có thể hòa nhập cũng người bản địa. Bỗng một đứa nhỏ chạy tới, thở hổn hển thông báo:
- Chị Nguyên, chị Nguyên. Có một chú tới tìm chị này. Đẹp trai lắm, - rồi nó gọi lại đằng sau - Chị Nguyên Anh ở đây, chú ơi.
Nguyên tò mò nhìn theo tay cô bé chỉ, thấy một người đàn ông đang bước tới, dáng cao, lưng thẳng, đầu nhìn về phía trước. Áo sơ mi sọc trắng, quần Âu màu ghi, có chút nhăn, tóc rối bời, có lẽ do chạy xe đường dài, làn da màu đồng khỏe mạnh. Khuôn mặt ấy, thật quen, khuôn mặt đã xuất hiện trong giấc mơ của cô bao lần. Là anh ư? Liệu cô có nhìn nhầm không? Người ấy… đã về rồi sao. Bất ngờ đến, như đã bất ngờ đi bảy năm trước vậy. Cô run rẩy, nhưng vẫn cố đứng thẳng, đợi người đàn ông kia bước tới gần. Nhưng cô chẳng biết nói gì. Mấy đứa trẻ thấy cô có khách, lúc đầu tò mò ngơ ngác nhìn, sau cũng lảng đi, bỏ lại hai con người đang câm lặng nhìn nhau lúng túng, có nhiều điều muốn nói, nhưng chẳng thốt lên lời. Cuối cùng cô lên tiếng, phá vỡ sự khó xử ấy.
- Anh vào nhà ngồi đi. Chắc Lam cũng pha cà phê xong rồi đấy.
Vũ không nói gì, chỉ lẳng lặng bước theo cô vào nhà. Phòng khách khá lớn, ở giữa đặt bộ bàn ghế bằng gỗ chạm khắc tinh xảo, phía trong là chiếc tủ cũng bằng gỗ, chạm trổ cầu kì, trên nóc trang trí là một cặp da khỉ nhồi bông, một cặp ngà voi, trên tường treo mấy cái đầu thú đã khô. Nhìn cũng đủ biết chủ nhân ngôi nhà có vẻ rất giàu có và có con mắt thẩm mĩ tốt. Lam bưng ra hai ly ca cao thơm ngào ngạt còn bốc khói nóng hổi. Cô nháy mắt:
- Đồ uống em pha chế là đệ nhất ngon, anh vinh dự lắm mới được uống đó nha. Hai người ngồi nói chuyện đi, em xuống bếp nấu cơm.
Nguyên và Vũ đồng thời nói cảm ơn, rồi đồng thời nhìn nhau, chẳng biết nói gì. Lam biết ý lùi vào bếp, tiếp tục làm “nhiệm vụ” đầy đau khổ. Cô thầm nhủ “Trời ơi, đầu bếp chính thì không có ở đây, người đi chợ cũng chưa thấy về. Phụ bếp nghiệp dư như mình biết làm gì đây”. Nói rồi cô rút điện thoại di động gọi cho anh chàng Phúc quát nạt một hồi, cậu ta lí nhí nói đang về, cô mới yên tâm ra sân ôm nốt đống củi “khổ chủ” bỏ lại khi nãy, không quên liếc xem tình hình đương sự trong phòng khách. Xem ra vẫn chưa có động tĩnh gì. “
Cô nàng ngốc này. Đối với công việc thì nhanh nhẹn tháo vát thế mà đối với chuyện tình cảm lại ngờ nghệch như con rùa. Xem ra, bảy năm rồi vẫn chẳng tiến bộ. Đành phải nhờ tới quân sư trợ giúp thôi.” Nói rồi Lam lấy điện thoại gọi cho một người.
Hai kẻ trong phòng còn đang chơi trò ai im lặng giỏi hơn ai thì có tiếng điện thoại kêu vang.
“I found the way to let you leave. I never really had it coming. I can’t believe the sign of you. I want you to stay away from my heart…”
Nguyên vội vàng bắt máy. Là cô giáo gọi, không biết có chuyện gì. Cô nhìn Vũ, chỉ vào điện thoại ra hiệu chờ một chút rồi đi ra ngoài.
- Nguyên Anh. Cô nghe nói chồng em đã về và tới kiếm em hả?
- Cô. Sao cô lại biết? Có phải Lam…
- Ừ. Lam gọi cho cô biết. Con bé ngốc này. Em còn ở đó làm gì hả. Mau về Sài Gòn đi. Việc ở đây cứ để thầy cô và các bạn làm được rồi. Có gì tính sau. Hạnh phúc là phải nắm chặt lấy, nếu không nó sẽ bỏ đi thật đấy. Tám năm trước Vũ đã tới lôi em đi, rồi em để cơ hội vụt mất. Lần này, em hãy nắm cho chặt vào, biết chưa?
- Cô… chúng em… nhưng…
- Không nhưng nhị gì hết. Em về đi. Không có em mọi người vẫn làm tốt. Đề tài tiến sĩ của em tạm thời để đó.Vậy nha. Cô cúp máy đây.
- Cô…
Nguyên chưa kịp nói gì thì đầu dây bên kia đã cúp trước. Có cảm giác ai đó nhìn mình, cô quay lại phía sau, Vũ đang khoanh tay, tựa vào gốc cây mãng cầu nhìn cô chăm chú.
- Sao nhìn em ghê thế?
- Em vẫn thế chẳng thay đổi gì cả. Hình như thời gian chỉ càng làm cho em thêm xinh đẹp mặn mà hơn thôi. Lần này, anh tới để hỏi em một câu như tám năm trước. Theo anh về Sài Gòn được không?
- Vũ, em… - cô nhất thời bối rồi lúng túng chẳng biết nói gì.
- Có lẽ cô giáo đã khuyên em nên về theo chồng em phải không? Xe anh để dưới dốc kia. Em vào lấy đồ đi, mình về.
Tám năm trước anh đã từng lái xe lên tận chỗ cô điền dã, hỏi cô “Theo anh về Sài Gòn được không?”, rồi không đợi cô trả lời, đã ra lệnh bảo cô lấy đồ, cô ngoan ngoãn làm theo, ngồi lên xe, rồi họ làm đám cưới. Nhưng rồi anh đã ra đi không một lý do một năm sau đó. Tám năm sau cái ngày định mệnh ấy, anh lại tới tận nơi cô điền dã, một lần nữa hỏi cô câu ấy và ra lệnh cho cô. Giáo sư hướng dẫn, đồng thời là người thân thiết như mẹ cô, cũng kêu cô hãy trở về. Sao không ai để ý đến cảm nhận của cô? Sao không ai hỏi cô có muốn về theo anh không? Cô bây giờ đã hai mươi bảy tuổi, cô đã trưởng thành, là một người phụ nữ chín chắn rồi, không phải là cô bé ngây thơ hai mươi tuổi ngày xưa nữa. Không ai có quyền ra lệnh cho cô cả. Cô bỗng thấy người đàn ông này thật nực cười. Cơn tức giận trào lên không sao kìm nén. Cô lạnh lùng trầm giọng nói:
- Tại sao anh nghĩ là em sẽ đồng ý theo anh về? Em còn công việc dang dở ở đây chưa hoàn thành. Hơn nữa, em không có lý do nào cần phải từ bỏ công việc mà chạy theo anh cả. Anh nghĩ anh là cái gì mà gọi là em phải chạy tới, không thích thì cứ thế mà bỏ đi hả?
Vũ xoay người lại nhìn thẳng vào người con gái đối diện. Cách nói chuyện ngang bướng này anh đã biết từ lâu, nhưng từ khi cô lớn, hay nói đúng hơn là khi họ lấy nhau, cô chưa bao giờ dùng để nói với anh. Anh biết nếu làm căng, sẽ chẳng thể đưa cô đi mà ngược lại, sẽ thức dậy sự phản kháng mãnh liệt. Anh nhào tới nắm tay cô, giọng khẩn thiết:
- Dựa vào anh là chồng của em. Theo anh về rồi từ từ nói sau. Được không? Xin em đấy!
Điền dã dân tộc học:
Đây là một từ chuyên ngành của Khối ngành Nhân học và Dân tộc học. Điền dã dân tộc học hay quan sát tham dự là nền tảng của nhân học văn hoá. Nó là công việc thường xuyên của những nhà nhân học khi trong quá trình nghiên cứu về một nền văn hoá mới , cộng đồng mới họ đóng vai trò vừa là thành viên của cộng đồng, vừa là người nghiên cứu cộng đồng. Điền dã chính là sự tiếp cận gắn với con ngườivà khiến họ cảm thấy thoải mái với sự hiện diện của bạn để bạn có thể quan sát và thu thập thông tin về cuộc sống của họ.
Điền dã dân tộc học cũng là dịp người nghiên cứu học hỏi những điều mình chưa biết về một nền văn hoá khác, cũng là quá trình giao lưu, gặp gỡ của những nền văn hoá khác nhau.
Chương 2
Em mà là Nguyên thì em còn lâu mới theo Vũ về. Thậm chí cạch mặt luôn đấy.
